توی سفر بهبودی از سرطان سینه، در کنار تمام چالشهای جسمی، ممکنه گاهی ذهن ما هم بازیهایی با ما شروع کنه که حسابی کلافهمون کنه. این بازیها، همان خطاهای فکری یا خطاهای شناختی هستند. این خطاها مثل میانبرهای ذهنی عمل میکنن و مغز ما برای اینکه سریعتر به نتیجه برسه، از اونا استفاده میکنه، اما گاهی به جای اینکه کمکمون کنن، باعث میشون احساس بدی پیدا کنیم.
در چنین شرایطی، کاملاً طبیعیه که ذهنمون بیشتر به سمت این خطاها کشیده بشن. استرس بیماری، عوارض درمان و حتی «مه مغزی» که خیلی از ما تجربه میکنیم، همه دست به دست هم میدهند تا ذهن ما آسیبپذیرتر بشه. اما نگران نباشید! شناخت این خطاها اولین و مهمترین قدم برای مدیریتشونه. بیایید چند نمونه از رایجترین این خطاها را با هم ببینیم.
🌸 خطاهای شناختی رایج در زنان مبتلا به سرطان پستان
⚫️⚪️ تفکر همه یا هیچ (سیاهوسفید دیدن)
وقتی همه چیز یا کاملاً خوب دیده میشه یا کاملاً بد — میونش هیچ چیز وسطی رو نمیبینیم.
📝 مثال: «امروز ورزش نکردم، یعنی کلاً بیارادهام.»💥 پیشبینی فاجعهبار (فاجعهسازی)
ذهن بدترین حالت رو میسازه، حتی اگر شواهدی نباشه.
📝 مثال: «اگه دوباره خسته بشم، یعنی درمانم جواب نداده و اوضاع بدتر میشه.»🧠🔮 ذهنخوانی
فکر میکنیم میدونیم دیگران چی دربارهمون فکر میکنند، بدون اینکه بگن.
📝 مثال: «دوستم کمتر پیام میده، حتماً فکر میکنه من مثل قبل نیستم.»🔍📉 توجه انتخابی به نکات منفی
فقط به بخشهای ناراحتکننده توجه میکنیم و خوبیها رو نادیده میگیریم.
📝 مثال: «پزشک گفت حالت عمومی خوبه، اما من فقط به اون یک مورد نگرانکننده فکر میکنم.»🌱❌ بیارزش دانستن نکات مثبت
موفقیتها و تلاشها رو دستکم میگیریم و فکر میکنیم عادیاند.
📝 مثال: «امروز از خونه بیرون رفتم؛ مهم نیست، بقیه هم همینکارو میکنن.»🏷️😔 برچسب زدن به خود
به جای توصیف حالت، به خود برچسب منفی میزنیم.
📝 مثال: «من ضعیفم» به جای «امروز احساس ضعف داشتم.»⚡️🔚 نتیجهگیری عجولانه
بدون دیدن شواهد کافی، سریع به یک نتیجه قطعی میرسیم.
📝 مثال: «دکتر امروز سریع صحبت کرد، یعنی چیزی رو ازم پنهون میکنه.»📜🛑 بایدها و نبایدها (ذهن بایدمحور)
برای خود یا دیگران قوانین سخت میذاریم و از «باید» زیاد استفاده میکنیم.
📝 مثال: «من باید همیشه قوی باشم.»🤝⚖️ شخصیسازی (همهچیز تقصیر منه)
خودمون رو مسئول مشکلات یا احساسات دیگران میدونیم، حتی وقتی ارتباطی نیست.
📝 مثال: «اگه خانوادهم ناراحتن، یعنی دیگه از بیماری من خسته شدن.»🔎⬆️⬇️ بزرگنمایی تهدید / کوچکنمایی توانمندی
تهدیدها رو بزرگتر و تواناییهامون رو کوچیکتر میبینیم.
📝 مثال: «اگه یه روز نتونم از تخت بیام، یعنی دیگه توان ادامه ندارم.»
کلام آخر
این خطاهای ذهنی دشمن ما نیستن، فقط واکنش طبیعی به شرایط سختن. با شناختنشون، میتونیم به جای جنگیدن با خودمون، با مهربونی از کنارشون رد بشیم و بدونیم که همه آدم ها ممکنه دچار این خطاهای شناختی بشن!
